Αναφορικά στην μετα-αλήθεια. Αν παρομοιάσουμε την απάντηση στην ερώτηση με ένα κουβάρι που πρέπει να ξετυλίξουμε, καλό είναι να βρούμε την αρχή του. Όπως με τον μίτο της Αριάδνης και όχι όπως ο Μεγαλέξανδρος, ο οποίος με το σπαθί «έλυσε» τον Γόρδιο δεσμό.
Παρατηρώντας τα όντα της φύσεως, διαπιστώνουμε την ύπαρξη διπόλων, τόσο στα φυσικά φαινόμενα, όσο και στα όντα καθαυτά, αλλά˙ κυρίως, στις λέξεις-σημασίες, τις οποίες εκφράζουν τα σημαινόμενα. Για παράδειγμα, ημέρα-νύχτα, χειμώνας-καλοκαίρι και αρσενικό-θηλυκό, θετικό-αρνητικό, άσπρο-μαύρο, αλλά και σε επίπεδο ιδεών, καλό-κακό, δίκαιο-άδικο κ.ο.κ.
Τα δίπολα τα παρομοιάζω με μία τραμπάλα, όπου όταν κατεβαίνει μία θέση, από την άλλη άκρη της, εγείρεται μία αντίθεση.
Όταν λέμε ένα ναι, ταυτόχρονα λέμε όχι στον αντίθετο πόλο. Αυτά μέχρι τώρα μας τα διδάσκει η Αριστοτέλεια λογική και γενικά η φιλοσοφία των προγόνων μας είτε ως παρατηρητές και μελετητές της φύσεως, της δημιουργίας, είτε ως παρατηρητές και μελετητές της συμπεριφοράς των όντων και ιδιαίτερα της ψυχής του ανθρώπου.
Ερχόμενοι τώρα στην εποχή μας, βλέπουμε τον άνθρωπο ως τεχνολογικό επαναστάτη. Να μην αρκείται στην παρατήρηση και μελέτη της φύσεως προς εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων και αξιοποίησής τους προς όφελός του. Mέσα από τη μίμησή της, πτηνά/αεροναυπηγική, αεροπλάνα, ή ψάρια/ ναυπηγική, πλοία, υποβρύχια, ή ως μεταπράτης της, γάλα- τυρί- γιαούρτι- βούτυρο), αλλά ως επεμβατικός τεχνολόγος, τόσο επί των ατόμων της ανόργανης ύλης, όσο και επί των μορίων της οργανικής και μάλιστα σε αυτό τούτο το DNA, που είναι ο δομικός λίθος του «Δένδρου της Ζωής».
Το ερώτημα που θέτει η παραπάνω πραγματικότητα είναι: Διαθέτει ο άνθρωπος την ανάλογη συναισθηματική ωριμότητα, ώστε οι επεμβάσεις του αυτές να είναι προς όφελος και όχι προς βλάβη;
Η απάντηση μου και σήμερα είναι όχι, όπως και πριν από 35 χρόνια, όταν άρχισαν οι έρευνες πάνω στο mRNA. Συνιστούσα τότε μέσα από σχετικό κεφάλαιο βιβλίου μου –μάλιστα πρότεινα και κάποια ερευνητική κατεύθυνση- στους ερευνητές. Να μείνουν δηλαδή μόνο στο πεδίο της έρευνας και προς Θεού, να μην επιχειρήσουν την επεμβατική τους δράση, εάν τόσο η δική τους συναισθηματική ωριμότητα, όσο και της κοινωνίας γενικά, δεν θα είχε φθάσει σε σημαντικά υψηλό επίπεδο. Φυσικά δεν υπήρχε περίπτωση να εισακουστώ. Εγώ, ο ασήμαντος, τη στιγμή που βλέπουμε σήμερα, να μην εισακούγονται ούτε και διάσημοι ειδικοί. Παρά τα εμφανή δυσάρεστα επακόλουθα της ανώριμης εφαρμογής.
Το ίδιο ισχύει και με τη μόνιμη αδυναμία του ανθρώπου να ελέγξει τα ακραία φυσικά φαινόμενα (σεισμοί, εκρήξεις ηφαιστείων, τυφώνες), αλλά και την αδυναμία του για επαρκή θωράκιση και εξασφάλιση των δικών του επικίνδυνων έργων (πυρηνική ενέργεια), απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα ή και την κατάχρησή τους (βλ. Τσέρνομπιλ, Φουκουσίμα, Χιροσίμα).
Αναφορικά στην μετα-αλήθεια. Ζούμε σε μια εποχή που κινείται γοργά.
Στην παρούσα κατάσταση, κατά την οποία προεξάρχει το διαδίκτυο και οι πληροφορίες μεταδίδονται ταχύτατα (τόσο οι αληθινές όσο και οι ψεύτικες), και τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών της παγκόσμιας ζωής, είναι ευρύτερα γνωστά, τι διαπιστώνουμε; Κατά κανόνα οι χρηματοδότες ερευνητικών προγραμμάτων, αλλά και αυτοί που βάζουν τον στόχο αυτών των προγραμμάτων, είναι οι οικονομικά ισχυροί. Αυτοί που δεν έχουν επιστημονική σχέση με την έρευνα, αλλά προσδοκούν να εκμεταλλευτούν επιχειρηματικά τα αποτελέσματα της επένδυσής τους. Είναι εμφανής λοιπόν η διαπλοκή επιχειρηματιών με τις κυβερνήσεις και τους επιστήμονες. Οι τελευταίοι κατ’ εμέ δεν ανταποκρίνονται σε αυτόν τον τίτλο, αλλά του τεχνολόγου-τεχνοκράτη.
Και τώρα στο κυρίως θέμα μας.
Η Αριστοτέλεια λογική δεν έχει καταρριφθεί, απλώς τους συμφέρει να την αγνοούν ή να την παρακάμπτουν.
Έτσι το γνωστό και πραγματικό δίπολο αλήθεια – ψέμα υπάρχει και θα υπάρχει. Έστω κι αν απομείνει μόνο ένας αληθινός άνθρωπος, ανάμεσα στο πλήθος των ψευδανθρώπων/μετά-ανθρώπων. Τούτο διότι: η Αλήθεια βρίσκεται στον θετικό πόλο του διπόλου (θέση, δημιουργία), ενώ το ψέμα στον αρνητικό πόλο (αντίθεση, καταστροφή).
Είναι αυτονόητο πως όταν βάλουμε στον θετικό πόλο τον Θεάνθρωπο Χριστό, ως Θεό-Λόγο, Δημιουργό, στον άλλο πόλο τον αρνητικό, τίθεται ο Αντίχριστος. Στον διάλογο με τον Πιλάτο, του λέει ο Χριστός: «ήρθα στον κόσμο για να μαρτυρήσω την Αλήθεια». Ο Πιλάτος (ως ηγημόνας που κατείχε την εξουσία και ήταν μορφωμένος), ρωτάει ειρωνικά: «και τι είναι αλήθεια;». Και χωρίς να περιμένει απάντηση, φεύγει (Ιω.18,37-38). Εμείς όμως γνωρίζουμε, ότι νωρίτερα σε ερώτηση του Θωμά, απαντά: «Εγώ ειμί η Οδός και η Αλήθεια και η Ζωή» (Ιω.14, 6). Βλέπουμε λοιπόν ότι το Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Θεός Λόγος, είναι η Αλήθεια και φυσικά μετα-αλήθεια δεν υπάρχει. Απλώς πρόκειται για το ψέμα μεταμφιεσμένο με την αλλοπρόσαλλη φορεσιά που έχει η μετα-αλήθεια. Διαστροφή των πάντων, ακόμη και στην ουσία των ιδεών.
Ας μάθουν όμως όσοι λατρεύουν την «μετα-αλήθεια και το κάθε μετα-», να διακρίνουν μεταξύ της Αλήθειας, που είναι ο Θεός και της πραγματικότητας, η οποία μπορεί να είναι προς τον Θεό, αλλά που ιδιαίτερα στις ημέρες μας κατά κανόνα, είναι προς τον Διάβολο. Ήδη λοιπόν, είναι σε εξέλιξη η πραγματικότητα της δημιουργίας του μετα-ανθρώπου. Αλλά η Αλήθεια, δια του ιδίου του κατασκευάσματός τους, θα καταστρέψει τους δημιουργούς του.
Στρατής Οικονόμου
(Ψυχίατρος, Ψυχοθεραπευτής, Επίκουρος Καθηγητής
Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, συγγραφέας)
