παιδικό βιβλίο, πάμε βιβλιοθήκη, εκδόσεις iwrite

Πάμε βιβλιοθήκη; ~~12.90 €~~ 11.25 €

Back to products

-10%

Η τέχνη του ηγεμονεύειν

Σπουδή στη βυζαντινή φιλοσοφικη και πολιτική παράδοση μέσα από το έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Συγγραφέας:

Ιωάννης Ψωμάκης,

Δείτε απόσπασμα

Περιγραφή
Βιογραφικό Συγγραφέα
Αξιολογήσεις
Περιεχόμενα

Περιγραφή

Η άγνωστη όψη της πνευματικότητας στο Βυζάντιο σ’ ένα βιβλίο από το σπουδαίο έργο του Ν. Βλεμμύδη.

Έργα του Βλεμμύδη, όπως η Ἐπιτομή τῆς Λογικῆς, βασικό διδακτικό εγχειρίδιο Λογικής μέχρι τον 19ο αιώνα, τα Περί ἀρετῆς καί ἀσκήσεως, Περί Πίστεως και Περί ψυχῆς, πραγματείες στις οποίες αναλύονται θεμελιώδη ζητήματα γνωσιολογίας, ψυχολογίας και ηθικής, αποδεικνύουν περίτρανα τον διάλογο μεταξύ της αρχαιοελληνικής σκέψης και της ορθόδοξης παράδοσης,ο οποίος συνεχίστηκε αδιάπτωτα καθ’ όλη τη διάρκεια της χιλιόχρονης αυτοκρατορίας. Αλλά και οι πολιτικοί λόγοι του βυζαντινού δασκάλου –ο Βασιλικός κληθείς ἀνδριάς και η παράφρασή του με τίτλο Ὁποῖον δεῖ εἶναι τον βασιλέα– μαζί με την επιστολογραφία του δίνουν το στίγμα μιας μεστής πολιτικής σκέψης που συνδιαλέγεται με το μοντέλο του κλασικού πολιτικού στοχασμού.

Όπως γράφει και ο πολύς Β.Ν. Τατάκης στο μνημειώδες έργο του Βυζαντινή Φιλοσοφία: «O βυζαντινός ανθρωπισμός, που αγγίζει τώρα το απόγειό του, παρουσιάζει μια χτυπητή αναλογία με τον σύγχρονό του ιταλικό ανθρωπισμό: πιστεύει στη βιωσιμότητα του κλασικού πολιτισμού και των επιστημών, όπου και αναζητά την πλήρη μόρφωση του πνεύματος». Συνεπώς, το διακύβευμα του παρόντος πονήματος είναι να βοηθήσει τον αναγνώστη να αντικρίσει με μια άλλη ματιά τον βυζαντινό πνευματικό κόσμο μέσα από το έργο και τη σκέψη του Νικηφόρου Βλεμμύδη.

Η μελέτη αυτή επιχειρεί να αντικρούσει τη μονοδιάστατη αντίληψη για τη βυζαντινή πνευματική παράδοση, με σκοπό να αλλάξει το στερεότυπο περί θεοκρατικού και σκοταδιστικού Βυζαντίου στο οποίο επικρατούν αποκλειστικά η πίστη, η προσευχή και το δόγμα.

Βιογραφικό Συγγραφέα

Ο Γιάννης Γ. Ψωμάκης γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πειραιά. Στη γενέτειρά του ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του για να εισαχθεί –κατόπιν εισαγωγικών εξετάσεων– στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εκεί σπούδασε Φιλοσοφία, Παιδαγωγική & Ψυχολογία, αλλά και Θεολογία στη Φιλοσοφική και Θεολογική Σχολή αντίστοιχα. Επίκεντρο μελέτης των μεταπτυχιακών του σπουδών αποτέλεσε η Συγκριτική Φιλοσοφία της Θρησκείας, στο πλαίσιο των οποίων εκπόνησε διπλωματική εργασία (Master) με θέμα «Φιλοσοφία & Θρησκεία στο έργο του νεοέλληνα φιλοσόφου Κώστα Παπαϊωάννου». Με τη διδακτορική του διατριβή (Doctorat) με τον τίτλο «Φιλοσοφία & πολιτική θεωρία στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη» αναγορεύτηκε διδάκτορας του τμ. Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έως σήμερα συνεχίζει το ερευνητικό του έργο ως μεταδιδακτορικός πια ερευνητής του ίδιου τμήματος, με αντικείμενο μελέτης την πρόσληψη της βυζαντινής φιλοσοφικής παράδοσης στον νεοελληνικό φιλοσοφικό στοχασμό (Παπαϊωάννου, Καστοριάδης, Αξελός).

Ο Νικηφόρος Βλεμμύδης (1197-1272 μ.Χ.) μία από τις λαμπρότερες πνευματικές προσωπικότητες του 13ου μ.Χ. αιώνα για το Βυζάντιο, διετέλεσε καθηγητής Φιλοσοφίας και Θεολογίας στην Αυτοκρατορία της Νίκαιας. Όντας μοναχός, αλλά και δάσκαλος του αυτοκράτορα Θεόδωρου Β’ Λάσκαρι εντρύφησε μέσα από σειρά πραγματειών που μας παρέδωσε στην κλασική σκέψη – ιδίως στην αριστοτελική με τα μνημειώδη έργα του Ἐπιτομή τῆς Λογικῆς και Ἐπιτομή τῆς Φυσικῆς– διδάσκοντας τις αριστοτελικές και πλατωνικές ιδέες στη σχολή που ίδρυσε ο ίδιος στην Έφεσο. Η στενή του σχέση με τον μαθητή του και αυτοκράτορα της Νίκαιας, Θεόδωρο Β’ Λάσκαρι, τον έφερε πολύ κοντά στην ανάληψη του πατριαρχικού θρόνου της Κωνσταντινούπολης, μολονότι ο ίδιος προτίμησε τελικά -όπως υποστηρίζει στην εκτενέστατη αυτοβιογραφία που μας άφησε- τον μοναχικό βίο μέχρι και το τέλος της ζωής του το 1272 μ.Χ. σε ηλικία 75 ετών. Υπήρξε άνθρωπος «ματαιόδοξος, αυτάρεσκος, οξύθυμος και μνησίκακος», με βάση τον μεγάλο βυζαντινολόγο Στήβεν Ράνσιμαν, μολονότι «η αγάπη του για τα γράμματα ήταν γνήσια και η πολυμάθειά του χωρίς όρια»*.

* Steven Runciman, Η τελευταία βυζαντινή ανα- γέννηση, μτφρ.Λ. Καμπερίδης, εκδ. Δόμος, Αθήνα 2005,σ.71.

Αξιολογήσεις

Δεν υπάρχει καμία αξιολόγηση ακόμη.

Μόνο συνδεδεμένοι πελάτες που έχουν αγοράσει αυτό το προϊόν μπορούν να αφήσουν μία αξιολόγηση.

Περιεχόμενα

«ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΙ ΛΟΓΟΙ»

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΜΕΡΟΣ Α’

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Α. Η περίπτωση του Νικηφόρου Βλεμμύδη (1197-1272): Βίος, έργο & σκέψη

Α.1. Ο βίος του

Α.1.1. Από την Πόλη στη Νίκαια

Α.1.2. Σπουδές κοντά στον Πρόδρομο

Α.1.3. Η διαμάχη με τον Δημήτριο Καρύκη

Α.1.4. Η ένταξη στην εκκλησιαστική ιεραρχία

Α.1.5. Τα ταξίδια προς αναζήτηση κωδίκων

Α.1.6. Οι διαπραγματεύσεις με τους καθολικούς

Α.1.7. Ο μοναχισμός, το Παξαμάδιον & οι εις βάρος του κατηγορίες

Α.1.8. Η απόρριψη των αξιωμάτων & ο Θεόδωρος Β’ Λάσκαρης

Α.1.9. Οι δογματικές παρεκκλίσεις & το τέλος

Α.2. Το έργο του

Α.2.1. Η διαίρεση των έργων θεωρητικού προσανατολισμού

Α.2.1.1. Φιλοσοφικά έργα

Α.2.1.2. Ηθικο-πολιτικά έργα

Α.2.1.3. Θεολογικά έργα

Α.2.1.4. Ποιητικά–υμνολογικά έργα

Α.2.1.5. Επιστολογραφία

Α.2.2. Διαίρεση των έργων θετικού προσανατολισμού

Α.2.2.1. Φυσικά–γεωγραφικά έργα

Α.2.2.2. Ιατρικά έργα

Α.3. Η σκέψη του

Α.3.1. Οι φιλοσοφικές καταβολές του Βλεμμύδη

Α.3.2. Οι παιδαγωγικές αρχές του Βλεμμύδη

Α.3.3. Οι ηθικο-πολιτικές θέσεις του Βλεμμύδη

Α.3.4. Οι απόψεις για τον Βλεμμύδη

Β’ ΜΕΡΟΣ Βυζαντινή φιλοσοφική παράδοση & κλασική ελληνική σκέψη στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Α. Η φιλοσοφία στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Α.1. Η Ἐπιτομή τῆς Λογικῆς: συγγραφή & έκδοση του έργου

Α.1.1. Η Ἐπιτομή τῆς Λογικῆς & το αριστοτελικό Ὄργανον: δομή & περιεχόμενο

Α.1.2. Η νεοπλατωνική επίδραση στην Ἐπιτομήν τῆς Λογικῆς

Α.1.2.1. Δομική & θεματική εξάρτηση από τον Δαβίδ τον Αρμένιο

Α.1.2.2. Εξάρτηση έκφρασης & περιεχομένου από τον Δαβίδ τον Αρμένιο

Α.1.2.3. Εννοιολογική εξάρτηση από τον Δαβίδ τον Αρμένιο

Α.2. Οι λόγοι Περί πίστεως, Περί αρετής & ασκήσεως και Περί ψυχῆς

Α.2.1. Λόγος Περί πίστεως

Α.2.2. Λόγος Περί ἀρετῆς & ἀσκήσεως

Α.2.3. Λόγος Περί ψυχῆς

Β. Η φιλοσοφία ως ιδιαίτερος κλάδος γνώσης

Β.1. Οι ορισμοί της φιλοσοφίας

Β.2. Η διαίρεση των φιλοσοφικών σχολών

Β.3. Η διάκριση της φιλοσοφίας σε ερευνητικά πεδία

Γ. Η οντολογία στη διδασκαλία του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Γ.1. Οι προϋποθέσεις του προβλήματος

Γ.1.1. Η αρχαιοελληνική μεταφυσική παράδοση

Γ.1.2. Η προσωκρατική καταγωγή της αρχαιοελληνικής ουσιοκρατίας

Γ.1.3. Η πλατωνική ιδεοκρατία ως βάση της αρχαιοελληνικής ουσιοκρατίας

Γ.1.4. Ο αριστοτελικός υλομορφισμός ως συνέχεια της αρχαιοελληνικής ουσιοκρατίας

Γ.2. Οι φιλοσοφικές & θεολογικές καταβολές του βυζαντινού εννοιολογικού ρεαλισμού

Γ.2.1. Οι νεοπλατωνικές προτυπώσεις της σχεσιακής οντολογίας

Γ.2.2. Οι θεολογικές διατυπώσεις της σχεσιακής οντολογίας

Γ.2.2.1. Πρόσωπο & σχέση στον Μ. Αθανάσιο

Γ.2.2.2. Περσοναλισμός & σχεσιακότητα στη σκέψη της Καππαδοκίας

Γ.2.2.3. Από τις αρεοπαγιτικές συγγραφές στον Λεόντιο Βυζάντιο και τον Ιωάννη τον Δαμασκηνό

Γ.3. Το πρόβλημα των καθόλου στη βυζαντινή φιλοσοφική σκέψη

Γ.3.1. Το πρόβλημα των καθολικών εννοιών στον ι. Φώτιο

Γ.3.2. Το πρόβλημα των καθολικών εννοιών στον Νικηφόρο Βλεμμύδη

Γ.3.2.1. Οι πέντε κατηγορίες του όντος

Γ.3.2.2. Περί γένους, είδους & σχέσεως

Γ.3.2.3. Η διδασκαλία του μετριοπαθούς εννοιολογικού ρεαλισμού

Γ.3.2.4. Ο θεολογικός περσοναλισμός & ενεργητισμός στην περί του όντος διδασκαλία του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Γ.3.2.5. Οι αριστοτελικές Κατηγορίες & η σχεσιακή οντολογία στη διδασκαλία του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Γ.3.2.6. Η σχέση ουσίας & συμβεβηκότος στη διδασκαλία του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Γ.3.2.7. Ουσία & ενέργεια στη διδασκαλία του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Γ.3.2.8. Οι όροι ὑπόστασις, ἀνυπόστατον & ἐνυπόστατον στη διδασκαλία του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Δ. Η γνωσιολογία στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Δ.1. Η κατηγοριοποίηση της γνώσης: ἡ ἄνευ λόγου & ἡ μετά λόγου γνῶσις

Δ.1.1. Η πείρα & η εμπειρία ως προϊόντα της μερικῆς γνώσεως

Δ.1.2. Η τέχνη & η επιστήμη ως προϊόντα της μετά λόγου γνώσεως

Δ.2. Ο ρόλος της ἐπινοίας στην ανθρώπινη γνωστική λειτουργία

Δ.3. Η δομή του γνωσιολογικού μηχανισμού

Δ.3.1. Η διάκριση των γνωστικών δυνάμεων: ἄλογες & λογικές

Δ.3.2. Τα είδη του νου: νοερόν & διανοητικόν

Ε. Ψυχολογία & ηθική στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Ε.1. Η περί ψυχής διδασκαλία του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Ε.1.2. Ο ορισμός της ψυχής κατά Βλεμμύδη

Ε.1.3. Η δομή της ψυχής κατά Βλεμμύδη

Ε.1.4. Η διάκριση των ψυχών

Ε.1.4.1. Άλογες ή ατελείς ψυχές

Ε.1.4.2. Λογικές ή τέλειες ψυχές

Ε.2. Η ηθική θεωρία στη διδασκαλία του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Ε.2.1. Το έργο του ανθρώπου: ἁπλῶς & μετά λόγου ζῆν

Ε.2.2. Η διάκριση μεταξύ ἁπλῶς μετά λόγου ζῆν & εὖ μετά λόγου ζῆν

Ε.2.3. Ο ορισμός της ηθικής αρετής & οι τέσσερις πρακτικές αρετές

Ε.2.4. Η πρακτική αρετή της φρονήσεως

Ε.2.4.1. Η διάκριση μεταξύ φρονήσεως & συνέσεως

Ε.2.5. Οι πρακτικές αρετές της σωφροσύνης & της ανδρείας

Ε.2.5.1. Η διάκριση μεταξύ σωφροσύνης & ανδρείας

Ε.2.6. Η αρετή της δικαιοσύνης

Ε.2.7. Η φιλαυτία: η διάκριση σε ὂντως φιλαυτίαν και δοκούντως ἢ κατά πολλούς φιλαυτίαν

Γ’ ΜΕΡΟΣ Βυζαντινή πολιτική θεωρία & κλασική πολιτική σκέψη στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Α. Προβληματολογία & μεθοδολογικές διευκρινίσεις

Β. Ο Βασιλικός ἀνδριάς του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Β.1. Εισαγωγή: Ιστορικό πλαίσιο, δομή–περιεχόμενο & κρίσεις του έργου

Β.2. Χειρόγραφη παράδοση & εκδόσεις του Βασιλικοῦ ἀνδριάντος

Γ. Η βυζαντινή πολιτική θεωρία στο έργο του Νικηφόρου Βλεμμύδη

Γ.1. Οι μεταφυσικές–οντολογικές προϋποθέσεις της βυζαντινής πολιτικής θεωρίας: συγκλίσεις & αποκλίσεις από τον κλασικό πολιτικό στοχασμό

Γ.1.2. Το πρότυπο του ιδεώδους ηγεμόνα στο ἐν Χριστῷ Imperium Romanum

Γ.1.3. Οι οντολογικές προϋποθέσεις στην περί κράτους θεωρία της βυζαντινής πολιτικής παράδοσης

Γ.1.3.1. Η ολιστική μεταφυσική στην κλασική πολιτική σκέψη

Γ.1.3.2. Η προσωποκεντρική οντολογία στη βυζαντινή πολιτική παράδοση

Γ.1.4. Κόσμος, κόσμιος & κοσμεῖν: Η κοσμολογική θεώρηση στην πολιτική θεωρία της κλασικής σκέψης & της βυζαντινής παράδοσης

Γ.1.4.1. Η κοσμική τάξις στον κλασικό πολιτικό στοχασμό

Γ.1.4.2. Η θεονομική τάξις στη βυζαντινή πολιτική θεωρία

Γ.2. Η ηθική φιλοσοφία στη βυζαντινή πολιτική θεωρία

Γ.2.1. Η ηθική τελείωσις του ηγεμόνα ως βάση στη βυζαντινή πολιτική θεωρία

Γ.2.2. Η ηθική της φιλανθρωπίας στη βυζαντινή πολιτική θεωρία

Γ.2.3. Η ιατρική ηθική στη βυζαντινή πολιτική παράδοση

Γ.2.4. Το ηθικό πρότυπο του ποιμένος-πατρός στη βυζαντινή πολιτική παράδοση

Γ.2.4.1. Μυθοποίηση & θεοποίηση στη βυζαντινή πολιτική θεωρία

Γ.2.5. Η φιλία ως ηθική κατηγορία στη βυζαντινή πολιτική παράδοση

Γ.2.5.1. Η αριστοτελική φιλία ως ηθική κατηγορία στη βυζαντινή πολιτική θεωρία

Γ.2.5.2. Η φιλαλήθεια ως στήριγμα στη βυζαντινή πολιτική σκέψη

Γ.3. Οι προσεγγίσεις του δικαίου στη βυζαντινή πολιτική παράδοση

Γ.3.1. Συλλογικότητα στη βυζαντινή πολιτική θεωρία

Γ.3.1.1. Η συλλογικότητα στην κλασική πολιτική σκέψη

Γ.3.1.2. Η συλλογικότητα στη βυζαντινή πολιτική παράδοση

Γ.3.2. Οι θεσμοί της πρόνοιας & της δικαιοσύνης στη βυζαντινή πολιτική θεωρία

Γ.3.2.1. Ο νόμος στην κλασική πολιτική σκέψη

Γ.3.2.2. Ο νόμος στη βυζαντινή πολιτική παράδοση

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

α. ΠΗΓΕΣ

β. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

γ. ΔΙΕΘΝΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Κατηγορίες: Ιστορία, Ιστορία / Μυθολογία / Λαογραφία

Συγγραφέας	Ιωάννης Ψωμάκης
Σελίδες	394
Διαστάσεις	13X19 cm
Εκδοτικός Οίκος	Δαιδάλεος
ISBN	978-618-5298-84-5
Βάρος	0.5 kg