Φύσηξε Βαρδάρης – Ημερολόγιο 2025

Η «Ομάδα Γειτονιάς του Βαρδάρη του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας προχωράει στην έκδοση του έκτου κατά σειρά θεματικού ημερολογίου «Φύσηξε Βαρδάρης» που επιμελείται ο Θωμάς Κοροβίνης.

Σ’ αυτό το έκτο κατά σειρά ημερολόγιο «Φύσηξε Βαρδάρης» τις ερωτήσεις τις θέτουν τα μέλη της Ομάδας Γειτονιάς του Βαρδάρη, και τον πρώτο και τελευταίο λόγο τον έχουν οι άνθρωποι της γειτονιάς. Κάτοικοι, επαγγελματίες, εργαζόμενοι/ες, θαμώνες χώρων διασκέδασης αφηγούνται σε πρώτο πρόσωπο τι ήταν και τι είναι γι’ αυτούς ο Βαρδάρης. Άνθρωποι άσημοι, «ανώνυμοι» που έχουν ζήσει τη μέρα ή/και τη νύχτα αυτής της ιδιόμορφης γειτονιάς· μιας γειτονιάς που αλλάζει ανάλογα με το φως, τα ιστορικά γεγονότα και τις εκάστοτε πολιτικές που αφορούν στην πόλη συνολικότερα ανά τα χρόνια. Οι πρωταγωνιστές μας άλλες φορές παραθέτουν αποστασιοποιημένα τα κομμάτια της παρελθούσας ζωής τους και άλλοτε με συγκίνηση, νοσταλγία, ανοιχτά ή/και με επιφυλακτικότητα. Συγχρόνως, εκδηλώνουν με διάφορους τρόπους την ανησυχία τους ή την ελπίδα τους για το παρόν και το μέλλον της περιοχής που είναι συνυφασμένη με τη δική τους ζωή.

Το υλικό του ημερολογίου μας, λοιπόν, φέτος βασίζεται σε συνεντεύξεις που πήραν τα μέλη της Ομάδας Γειτονιάς του Βαρδάρη από τους κατοίκους της περιοχής ως άνθρωποι που απλά ήθελαν να μάθουν και να συνδεθούν με τη γειτονιά τους. Ακολούθησαν ένα συγκεκριμένο μεθοδολογικό μονοπάτι με έναν μπούσουλα (ερωτηματολόγιο) από τον οποίο κάποιες στιγμές δεν δίστασαν να παρεκκλίνουν ανάλογα με την ιστορία του/της εκάστοτε συνεντευξιαζόμενου/ης. Ο κάθε μήνας έχει μια δική του θεματική που αποτελείται από εικαστικά έργα και αποσπάσματα των συνεντεύξεων. Τα εικαστικά αυτά έργα άντλησαν την έμπνευσή τους από το «πάντρεμα» του πρωτόλειου υλικού της αποδελτίωσης των συνεντεύξεων με αρχειακό υλικό της Ομάδας Γειτονιάς του Βαρδάρη που χρησιμοποιήθηκε από την ομάδα των καλλιτεχνών του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Με τη σειρά τους τα έργα καταλήγουν να αποτελούν οργανικό συστατικό του συνόλου. Η τελική επιλογή των κειμένων, το απόσταγμα των οποίων παρατίθεται, έγινε με βάση διάφορα κριτήρια, όπως η γλαφυρότητα, η πρωτοτυπία, η αυθεντικότητα, η θεματική και νοηματική συνοχή, και είναι το αποτέλεσμα μιας διαρκούς επικοινωνίας και συνεργασίας με τον επιμελητή της έκδοσης. Πρόκειται για ένα ψηφιδωτό από μικρές μαρτυρίες-ιστορίες που έχουν προσαρμοστεί στο γραπτό λόγο. Διατηρούν, όμως, πολλά στοιχεία προφορικότητας, όπως ανολοκλήρωτες φράσεις, κομπιάσματα, παύσεις ακόμη και αρκετές ασυνταξίες και κάποιες ιδιαιτερότητες της εκφοράς του λόγου του/της κάθε συνεντευξιαζόμενου/ης. Ο/η κάθε συμμετέχον/ουσα μοιάζει να δίνει το λόγο στον επόμενο, να συνεχίζει την ιστορία ή και να αλλάζει κάποιες φορές θέμα, όπως συμβαίνει και στην πραγματική ζωή σε μια παρέα. Πολλές από τις θέσεις τους ή ο τρόπος που τις εκφράζουν ίσως δεν μας αρέσουν-αντιπροσωπεύουν, είναι όμως οι δικές τους θέσεις και οφείλουμε να τις ακούσουμε.

Η προσπάθεια αυτή συμπληρώνεται με τη συνεργασία του 9,58, του πολιτιστικού ραδιοφώνου της πόλης μας, και με την υποστήριξή του στη δημιουργία ενός ψηφιακού ηχητικού αρχείου (podcast) που θα διατίθεται μέσω της πλατφόρμας ERT echo. Έτσι, θα υπάρχει η δυνατότητα να ακουστούν αυθεντικά αποσπάσματα των ηχογραφήσεων που έχουν συνδεθεί και σχολιαστεί, για να φτάσουν μέσα από τις ραδιοφωνικές συχνότητες και το διαδίκτυο ακόμη πιο μακριά και σε περισσότερους ανθρώπους.

Μια τέτοια πολυεπίπεδη δουλειά έχει πολλούς αποδέκτες και πολλαπλούς στόχους, αλλά επιδιώκει κυρίως το άνοιγμά μας προς τα έξω. Αν κατορθώσουμε να τρυπώσουμε πίσω και ανάμεσα στις λέξεις των αφηγητών/τριών, μπορεί να επιτευχθεί μια μεγαλύτερη κατανόηση για ανθρώπους και τόπους που είναι διαφορετικοί, και ίσως να επιτευχθεί και μια σιωπηρή κάθαρση. Τα λόγια τους, ανάλογα με το πώς θα αξιοποιηθούν, μπορούν να γίνουν σημαντικά εργαλεία για έρευνα, διδασκαλία, προβληματισμό.