“Ένα παιδικό βιβλίο, ένας δάσκαλος, ένας μαθητής, και ένα στυλό μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο.”
4+1 παιδικά βιβλία για τον σχολικό εκφοβισμό
Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί ένα σοβαρό και διαδεδομένο κοινωνικό φαινόμενο που επηρεάζει μαθητές σε όλο τον κόσμο. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες πράξεις βίας ή επιθετικότητας, οι οποίες μπορεί να είναι σωματικές, λεκτικές, κοινωνικές ή ακόμα και ηλεκτρονικές. Οι συνέπειες του εκφοβισμού είναι βαθιές και επηρεάζουν την ψυχική υγεία, την αυτοεκτίμηση και τη σχολική απόδοση των παιδιών. Η αντιμετώπισή του απαιτεί συντονισμένη δράση από εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές, με στόχο την προώθηση ενός περιβάλλοντος ασφάλειας και σεβασμού στα σχολεία.
Ένα παιδικό βιβλίο μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση παιδιών και ενηλίκων σχετικά με το ζήτημα.
Τα βιβλία που πραγματεύονται τον σχολικό εκφοβισμό αποτελούν ένα αποτελεσματικό μέσο που βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν και να αντιμετωπίσουν αυτό το φαινόμενο. Μέσα από τις ιστορίες, οι μικροί αναγνώστες μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τις μορφές εκφοβισμού, είτε αυτός είναι λεκτικός, σωματικός ή κοινωνικός. Έτσι, τους δίνεται η δυνατότητα να αντιληφθούν καλύτερα την έννοια της ενσυναίσθησης και του αλληλοσεβασμού, στοιχεία που μπορούν να συμβάλουν στην αποτροπή τέτοιων φαινομένων.
Καταστάσεις που αντανακλούν την καθημερινότητα των παιδιών, τα βοηθούν να ταυτιστούν με τους χαρακτήρες, να δουν τον εαυτό τους σε παρόμοιες καταστάσεις και να μάθουν πώς να αντιδρούν όταν γίνονται μάρτυρες ή θύματα εκφοβισμού. Συχνά, τα βιβλία αυτά προβάλλουν παραδείγματα υγιούς αντιμετώπισης, όπως η αναζήτηση βοήθειας από δασκάλους ή γονείς, η ομαδική υποστήριξη μεταξύ φίλων αλλά και η σημαντικότητα της έκφρασης των συναισθημάτων. Οι ιστορίες που ασχολούνται με περιστατικά εκφοβισμού ενδυναμώνουν τους μικρούς αναγνώστες, δίνοντάς τους το θάρρος να μιλήσουν και να αναπτύξουν δεξιότητες αυτοπροστασίας.
Η δημιουργία ενός ασφαλούς σχολικού περιβάλλοντος ξεκινά από την εκπαίδευση. Η ανάγνωση αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για να ενισχυθεί αυτή η διαδικασία.
Διαβάζοντας μια ιστορία εκφοβισμού τα παιδιά μπορούν να αποκτήσουν μια πιο ευρεία αντίληψη για το τι πραγματικά είναι ο εκφοβισμός και ποιοι είναι οι κίνδυνοι που κρύβει. Οι συγγραφείς χρησιμοποιούν παραδείγματα όπου οι πρωταγωνιστές των βιβλίων ξεπερνούν την ντροπή ή τον φόβο και βρίσκουν το θάρρος να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, δίνοντας έτσι το μήνυμα ότι η σιωπή δεν είναι λύση.
Ακόμα μια σημαντική πτυχή του ζητήματος είναι η ανάγκη να κατανοηθεί ότι εκτός από το θύμα, συχνά χρειάζεται βοήθεια και ο θύτης ώστε να μπορέσει να αλλάξει συμπεριφορά. Ένα καλό παιδικό βιβλίο μπορεί να αναδείξει τη σημασία της πρόληψης, δηλαδή της δημιουργίας κλίματος σεβασμού και κατανόησης στο σχολικό περιβάλλον, πριν ο εκφοβισμός αποκτήσει διαστάσεις. Ταυτόχρονα όμως καλλιεργεί και τις συνθήκες για την υγιή ανάκαμψη και φροντίδα του τραύματος, όχι μόνο στα παιδιά που υφίστανται σχολικό εκφοβισμό αλλά και σε εκείνα που τον προκαλούν.
Τα παραμύθια έχουν την ικανότητα να δημιουργούν μια ασφαλή ατμόσφαιρα που βοηθά στο να ανοίξει μια συζήτηση πάνω σε ένα δύσκολο θέμα. Τα παιδιά, διαβάζοντας για χαρακτήρες που περνούν δύσκολες καταστάσεις, μπορούν να μιλήσουν πιο εύκολα για τις δικές τους εμπειρίες. Αυτό καθιστά το παιδικό βιβλίο ένα εξαιρετικό εργαλείο για εκπαιδευτικούς και γονείς που επιδιώκουν να προωθήσουν ανοιχτές και ειλικρινείς συζητήσεις με τα παιδιά. Τέτοιες πρωτοβουλίες φανερώνουν ότι ο εκφοβισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί άμεσα και να μειωθεί η αίσθηση της απομόνωσης που νιώθουν πολλά παιδιά, αφού δημιουργούν ένα περιβάλλον υποστήριξης και καθοδήγησης.
Εδώ βρίσκονται 4+1 προτάσεις παιδικών βιβλίων από τις εκδόσεις iWrite που πραγματεύονται το θέμα του σχολικού εκφοβισμού. Αποκτήστε τα και βοηθήστε να δημιουργήσουμε συλλογικά τις συνθήκες που θα εξαλείψουν τα φαινόμενα του σχολικού εκφοβισμού:
Ένα τρυφερό παραμύθι που εξυμνεί τη διαφορετικότητα. Η ιστορία του Τζίμη, μιας μέλισσας που είναι πιο μικρόσωμη από τις άλλες, αποτελεί μια όμορφη αλληγορία για την εσωτερική δύναμη που μπορεί να μας δώσει η ανιδιοτελής αγάπη αλλά και ένα δίδαγμα που μας υπενθυμίζει ότι εμείς είμαστε αυτοί που δίνουμε αξία στα λόγια των άλλων. Μέσα από αυτό το παιδικό βιβλίο η Γεωργία- Νικολέτα Κοσκερίδου υπογραμμίζει ότι η μοναξιά είναι ο χειρότερος εχθρός των παιδιών που ακόμα προσπαθούν να ενταχθούν στην κοινωνία και πως αρκεί να έχουμε τα αυτιά μας ανοιχτά για να στηρίξουμε αυτά τα άτομα. Πετάξτε ανάμεσα στα λουλούδια με τον Τζίμη τον μελισσούλη και αφήστε τα παιδιά σας να ανακαλύψουν την αυτοπεποίθηση τους.
Το κορίτσι που δεν μιλούσε καθαρά 
Η κοινωνική ένταξη δεν είναι εύκολο ζήτημα, ιδιαίτερα για τα παιδιά τα οποία αντιμετωπίζουν κάποια δυσκολία είτε με την τυπική εμφάνιση είτε με την ομιλία. Η ιστορία της μικρής Λενιώς περιγράφει πως οι δυσκολίες αυτές αποτελούν κίνδυνο για να κλειστεί ένα παιδί στον εαυτό του και να μην θέλει να πηγαίνει στο σχολείο ή να βλέπει κόσμο. Η Χρυσούλα Ορφανού μας χαρίζει μια συγκινητική ιστορία αυτοπραγμάτωσης, καθώς μέσα στο παιδικό της βιβλίο ακολουθεί την πορεία ενός παιδιού από τον σχολικό εκφοβισμό μέχρι την δουλεία με τον εαυτό και την λύση στο πρόβλημα, που έρχεται πάντα μέσα από την προσωπική δουλειά και τον διάλογο. Μια συντροφιά για όλα τα παιδιά που έχουν ανάγκη να επικοινωνήσουν, αλλά ο φόβος τα κρατάει πίσω.
Ο Μικρός Άγγελος και ο Σχολικός Εκφοβισμός
Μια κλασική ιστορία σχολικού εκφοβισμού σε ένα βιβλίο- εμπειρία επαυξημένης πραγματικότητας. Μέσα από αυτό το παραμύθι οι μικροί αναγνώστες μπορούν να βιώσουν κυριολεκτικά, μέσα από την τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας, την ιστορία του μικρού Άγγελου που είναι συνεχώς θύμα εκφοβισμού από μεγαλύτερα παιδιά. Το βιβλίο το Ιωάννη Δασκαλάκη ακολουθεί την προσπάθεια όλων των παιδιών που παλεύουν για να διεκδικήσουν τη θέση τους σχολείο, αλλά και τα βιώματα των παιδιών που επειδή δεν λαμβάνουν όση αγάπη θα ήθελαν, καταλήγουν να συμπεριφέρονται με άσχημο τρόπο. Είναι μια ιστορία ενδυνάμωσης που δείχνει ότι δε χρειάζεται να ντρεπόμαστε για αυτό που μας συμβαίνει και ότι η θέληση και η ομαδική προσπάθεια μπορούν να έχουν απίστευτα αποτελέσματα.
Τι συμβαίνει όταν ένας σκανταλιάρης βάτραχος πειράζει συνεχώς ένα μικρό μυρμήγκι; Ποια είναι τα όρια του πειράγματος και τι μπορούμε να κάνουμε για να σταματήσει κάποιο άλλο άτομο να μας ενοχλεί; Μια γλυκιά ιστορία οριοθέτησης και έκφρασης συναισθημάτων. Μέσα από τις σκανταλιές του μικρού βατράχου η Γιώτα Στανελούδη αφηγείται τις προσπάθειες όλων εκείνων των παιδιών που κάποτε πάλεψαν για να θέσουν τα όρια τους, αλλά δεν έγιναν σεβαστά. Ένα χρήσιμο παιδικό βιβλίο που διδάσκει στα παιδιά πως μπορούν να σταματήσουν τα πειράγματα που τους ενοχλούν. Υπογραμμίζει ακόμα ότι δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να μας ενοχλεί κάτι και να το εκφράζουμε. Ένα παραμύθι ενδυνάμωσης που μαθαίνει στα παιδιά να μπαίνουν πάντα στη θέση του άλλου πριν αποφασίσουν να τον ενοχλήσουν.
Ένα συλλογικό έργο εικονογραφημένο από παιδιά. Διαδραματίζεται σε ένα μαγικό δάσος και αποτελείται από 31 ιστορίες για τον εκφοβισμό. Ο μάγος “Μπούλινγκ” δεν αντέχει τη χαρά των ζώων και έτσι τα μαγεύει για να κοροϊδεύουν το ένα το άλλο. Όμως μέσα από την δύναμη των παραμυθιών ο βασιλιάς των ζώων, το λιοντάρι, θα δώσει τη λύση! Πρόκειται για ένα παιδικό βιβλίο που θα πρέπει να διαβάσει το κάθε παιδί. Μέσα από το χιούμορ και τις έντονες περιγραφές τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν την αρνητική επίδραση που έχουν τα σχόλια μας στα άλλα άτομα και να θυμηθούν ότι η φροντίδα και η ομαδικότητα δίνουν πάντα λύση στα προβλήματα μας. Ένα ανάγνωσμα που θα σας κάνει να γελάσετε στα μούτρα όσων σας εκφοβίζουν και ίσως στο τέλος… να τους κεράσετε κι ένα γλειφιτζούρι!
Παιδικά βιβλία | Εκδόσεις iWrite
Φιόγκος ο Τζιτζιφιόγκος
Προάγοντας το συναίσθημα της εμπιστοσύνης και του αυτοσεβασμού
Τζίμης ο Μελισσούλης
Ένα παραμύθι για την αξία της διαφορετικότητας και την πίστη στον εαυτό μας.
