Προσεγγίζοντας τον πόλεμο και τον ανταγωνισμό μέσα από το παιδικό βιβλίο

Προσεγγίζοντας τον πόλεμο και τον ανταγωνισμό μέσα από το παιδικό βιβλίο

Ένα παιδικό βιβλίο θα πρέπει να μπορεί να ικανοποιήσει την ανάγκη του παιδιού για χαρά. Αυτό δημιουργεί δυσκολίες στο να μιλήσει κανείς σε παιδιά για τον πόλεμο, μοναδικό χαρακτηριστικό του οποίου είναι η δυστυχία.

Ωστόσο, ένα βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά θα πρέπει να προσελκύσει το ενδιαφέρον των μικρών αναγνωστών με ευχάριστη διάθεση, ανανεώνοντας τους ψυχικά, πνευματικά και αναπτύσσοντας την εποικοδομητική αλληλεπίδραση ανάμεσα στους ανθρώπους.

Γιατί να γραφτεί ένα βιβλίο για τον πόλεμο και τον ανταγωνισμό γενικότερα; Αρχικά, τα παιδιά στους πολέμους είναι από τα πρώτα θύματα, μιας και συγκαταλέγονται στον άμαχο πληθυσμό. Χάνουν σημαντικό πολύτιμο χρόνο από τη ζωή τους να μάθουν, να δημιουργήσουν, να παίξουν και να γελάσουν. Πριν καλά καλά μάθουν τι είναι ζωή, ξεκινούν να μαθαίνουν για τον θάνατο και τη δυστυχία. Η βία και ο ανταγωνισμός, ωστόσο, καλλιεργούνται από μικρές ηλικίες, είτε μέσα από κάποιο παιδικό τηλεοπτικό πρόγραμμα, από βιντεοπαιχνίδια και “παιχνίδια-ήρωες” σε παιχνιδάδικα εμπνευσμένα από τη τηλεόραση, που άλλο με τη βία δεν έχουν να κάνουν.

Το παιδικό βιβλίο θα πρέπει να προωθεί τη συνεργασία ανάμεσα στους ανθρώπους. Μακριά από ανταγωνισμούς, οι οποίοι τις περισσότερες φορές, όπως είναι και ο πόλεμος, παρασιτούν πάνω στην ανθρωπότητα. “Τα Προσφυγόπουλα” των εκδόσεων iWrite, αποτελεί ένα παράδειγμα τέτοιου βιβλίου. Προάγει τη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων ανεξάρτητα από την εθνικότητα τους και αναδεικνύει τη κοινωνικότητα, μέσα από τη συνήθεια των χαρακτήρων του βιβλίου να συζητούν εποικοδομητικά διάφορα θέματα.

Σύμφωνα με το νευροψυχολόγο Άλβαρο Μπιλμπάο, και το βιβλίο του “Πώς λειτουργεί ο εγκέφαλος των παιδιών”, φαίνεται ότι ο εγκέφαλος των παιδιών παρουσιάζει αναπτυγμένες επιδόσεις τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής τους. Μεταξύ αυτών είναι να ανοίγονται στο κόσμο και να σχετίζονται με τους υπόλοιπους ανθρώπους με αυτοπεποίθηση. Στο εισαγωγικό σημείωμα του προαναφερθέντος βιβλίου από τον Γεώργιο Π. Χρούσο, αναφέρεται πως μεταξύ άλλων, αυτό που ξεχωρίζει τον άνθρωπο από τα υπόλοιπα όντα, είναι η συνεργασία για ένα κοινό σκοπό:

«Ο άνθρωπος έχει ιδιότητες που τον ξεχωρίζουν καταλυτικά και ποιοτικά απ’ όλα τα άλλα ζωντανά όντα του πλανήτη. Αυτές είναι η λογική σκέψη, ο προφορικός και γραπτός λόγος, η (σχετικά) ελεύθερη βούληση, η φαντασία –δηλαδή, η ικανότητα να ταξιδεύουμε στον χώρο και τον χρόνο–, η ικανότητα αναμονής μιας καθυστερημένης απόλαυσης, η έντονη ενσυναίσθηση –δηλαδή η αυτόματη ικανότητά μας να προσπαθούμε να καταλάβουμε πώς σκέφτεται και πώς αισθάνεται ο διπλανός μας (γνωστική και συναισθηματική ενσυναίσθηση, αντίστοιχα), η λεγόμενη «κινητοποιημένη αποτελεσματικότητα» (effectance) και, τέλος, η «καταμερισμένη σκοπιμότητα ή προθετικότητα» (shared intentionality) – δηλαδή, η ικανότητα συνεργασίας για έναν κοινό σκοπό. Οι τρεις τελευταίες ιδιότητες είναι και η βάση πάνω στην οποία βασίστηκε η αγάπη, το έμφυτο ηθικό συναίσθημα και, εμμέσως, η δικαιοσύνη – και στο βάθος του χρόνου, ο ανθρώπινος πολιτισμός, σε όλες τις εκφάνσεις του.»

Για αυτό τα παιδιά θα μπορούν να αφομοιώσουν πιο εύκολα ότι ο πόλεμος και ο ανταγωνισμός, όπως είναι για παράδειγμα ανάμεσα στις επιχειρήσεις, είναι αχρείαστο κακό. Σύμφωνα με το μεγαλοεπιχειρηματία Τόμας Έντισον, οι επιχειρήσεις έχουν κανιβαλιστικό χαρακτήρα («Dog Eat Dog»). Έτσι, όπως στον πόλεμο πρόσφυγες προσπαθούν να μεταναστεύσουν για να προστατευτούν, έτσι και εργαζόμενοι μεταναστεύουν για μία καλύτερη εργασιακή ζωή.

Τέλος, ένα βιβλίο για παιδιά, θα μπορούσε να αναδείξει το σεβασμό προς τους ανθρώπους όλου του κόσμου, μαζί και ότι μας περιβάλει, όπως είναι η φύση, η οποία μας βιοπορίζει απλόχερα χωρίς να γνωρίζει σύνορα. Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο “Η οικολογία στο παιδικό βιβλίο“, με αφορμή την έκδοση του έργου μου, “Ο Περιβαντούλης” (εκδ. iWrite). Στο τραγούδι ‘Αν όλα τα παιδιά της Γης’, ας προστεθεί και για τους στρατιώτες να μπουν στο χορό. Να βγουν από τα χαρακώματα, να δώσουνε τα χέρια και σαν να είναι ο πλανήτης μία χώρα, να γίνει ο κύκλος ακόμα πιο μεγάλος. Και 4 «φορές τη Γη μας θα αγκάλιαζε θαρρώ»!

Ο συγγραφέας του παιδικού βιβλίου ”Τα Προσφυγόπουλα”

Παύλος Τζιούρρου