Πολλές φορές έχετε νιώσει ότι δεν είστε καλός σε κάτι ή έχετε χάσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό σας, μετά από κάποια κατάσταση που δεν είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Να θυμάστε ότι η έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό σας δε σημαίνει απαραίτητα και έλλειψη ικανοτήτων. Αναγνωρίστε αν αυτό που δεν πετύχατε, έχει να κάνει με μη ρεαλιστικές προσδοκίες ή με παράλογες πεποιθήσεις που υιοθετήσατε από άλλους και δοκιμάστε να δείτε και την άλλη πλευρά των πραγμάτων, αντί δηλαδή να εστιάσετε στην αποτυχία, σκεφτείτε τι μάθατε από αυτή την εμπειρία για τον εαυτό σας και πώς μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αυτή τη γνώση στο μέλλον προς δικό σας όφελος. Καταλάβετε ότι κάνεις δεν είναι τέλειος και κατά συνέπεια ούτε και εσείς.
Δεν μπορείτε να είστε καλοί σε όλα, δεν είναι απλά ανθρώπινο. Εντοπίστε λοιπόν τα δυνατά σας σημεία, και αποδεχτείτε τον εαυτό σας όπως πραγματικά είναι. Κάνετε τον προσωπικό σας απολογισμό, βρείτε τα δυνατά σας στοιχεία και προσπαθήστε να ελίσσεστε με τέτοιο τρόπο, που να χρησιμοποιείτε τις δεξιότητες και τις ικανότητές σας. Αντίστοιχα αναγνωρίστε αυτά που θεωρείτε ελαττώματα και δείτε τι δυνατότητα εξέλιξης έχετε σε αυτά. Μέσα από τα λάθη μπορείτε να μάθετε πώς αλλιώς θα μπορούσατε να είχατε συμπεριφερθεί, τι άλλη επιλογή θα μπορούσατε να είχατε κάνει και σε ποιο βαθμό είσαστε διατεθειμένοι να αλλάξετε ή όχι μια συμπεριφορά. Προσπαθήστε να αποφεύγετε να γενικεύετε τις καταστάσεις. Μια αποτυχία, ειδικά σε ένα τομέα που δεν είστε αρκετά καλός ή μία ασυμφωνία με κάποιον συγγενή, συνάδελφο ή άλλο σημαντικό άνθρωπο, δεν αποτελεί απόδειξη ότι είστε ανίκανος, αποτυχημένος ή κακός. Όλοι έχουμε δυνατότητες ανεξάρτητα από το αν αναγνωρίζονται ή όχι από τους άλλους, αλλά και από εμάς τους ίδιους. Αναγνωρίστε και αξιοποιήστε πρώτα τα δικά σας στοιχεία και μην παιδεύεστε για αυτά που αποτελούν πρότυπο για τους άλλους.
Υπάρχει ένα τραγούδι, που το πιθανότερο είναι να το έχετε ακούσει˙ το Don’t worry be happy του Bobby Mc Ferrin. Εγώ θα σας πω ότι είναι αδύνατον να μην ανησυχείτε για πράγματα και καταστάσεις στη ζωή σας. Αυτό όμως που μπορείτε να κάνετε είναι να αλλάξετε τον τρόπο που ανησυχείτε. Φορτώνοντας το μυαλό σας με όλα τα πιθανά αρνητικά σενάρια που θα μπορούσαν να προκύψουν, όχι απλά δεν βρίσκετε λύσεις αλλά ουσιαστικά παγιδεύεστε σε έναν φαύλο κύκλο περισσότερων αρνητικών σκέψεων, που τις περισσότερες φορές είναι παράλογες, χωρίς καμία τεκμηρίωση και τελικά μένετε παγιδευμένος στην κατάσταση από την οποία προσπαθείτε να ξεφύγετε και χωρίς δύναμη και ηθικό να παλέψετε. Ίσως να σκέπτεστε ότι θα σταματούσατε να ανησυχείτε αν τα σημαντικά προβλήματα της ζωή σας είχαν λυθεί ή μπορεί να σκέφτεστε ότι θα ήσασταν ανεύθυνος αν δεν ανησυχούσατε. Μπορεί επίσης να έχετε ανάμεικτα συναισθήματα για την ανησυχία που βιώνετε. Από τη μία σας ενοχλεί να μην κοιμάστε ήρεμα το βράδυ, αλλά από την άλλη βρίσκετε και ένα νόημα σε αυτή σας την ανησυχία, αφού θα νομίζετε ότι θα σας βοηθήσει να βρείτε μια λύση ή να καταλάβετε μια κατάσταση καλύτερα και αυτό έχει και μια βάση αλήθειας (και αυτός είναι ο λόγος που είναι πολύ δύσκολο να το αλλάξουμε).
Είναι λοιπόν αδύνατον να μην έχουμε ανησυχίες, αλλά πρέπει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε την ανησυχία με τέτοιο τρόπο που να μην γίνει μια διαρκής, και αυτό, κακοποιητική ανησυχία, για την ανησυχία.
Πώς μπορείτε όμως να αποδεσμευτείτε από τη διαρκή ανησυχία; Αρχικά σκεφτείτε εάν το πρόβλημα που σας απασχολεί είναι πραγματικό ή υποθετικό. Εάν για παράδειγμα έχετε μόλις χάσει τη δουλειά σας και ανησυχείτε ότι δεν θα μπορέσετε να βρείτε κάποια άλλη σε σύντομο χρονικό διάστημα λόγω της ανεργίας που υπάρχει, αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα. Αντίστοιχα αν εργάζεστε σε μια επιχείρηση και ανησυχείτε ότι μπορεί να απολυθείτε λόγω της οικονομικής κρίσης, αυτό είναι ένα υποθετικό πρόβλημα, από την άποψη ότι δεν έχει συμβεί ακόμα.
Αν το πρόβλημα μοιάζει περισσότερο υποθετικό ψάξτε για ρεαλιστικές ενδείξεις που θα μπορούσατε όντως να απολυθείτε ή όχι. Αν δεν υπάρχουν, απλά σταματήστε να ανησυχείτε και χρησιμοποιήστε την πνευματική και σωματική σας ενέργεια για να χαρείτε περισσότερο.
Αν το πρόβλημα είναι ρεαλιστικό, κάντε μια λίστα με όλες τις πιθανές ενέργειες που θα μπορούσατε να κάνετε για να το λύσετε ή να προετοιμαστείτε. Εάν το πρόβλημα λύνεται, κάντε μία λίστα με ότι ιδέα σας έρθει στο μυαλό (χωρίς να λογοκρίνετε τις ιδέες σας). Αφού «μαζέψετε» πολλές διαφορετικές ιδέες, κρατήστε εκείνες που σας φαίνονται καταλληλότερες και φτιάξτε ένα πλάνο αντιμετώπισης του προβλήματός σας. Η διαδικασία αυτή θα σας βοηθήσετε να μειώσετε την ανησυχία που αισθάνεστε. Τώρα εάν το πρόβλημά σας είναι αδύνατο να επιλυθεί, αποδεχτείτε τα συναισθήματα που μπορεί να έχετε γύρω από αυτό το πρόβλημα και προσπαθείτε να προχωρήσετε. Κάποιες φορές δεν μπορούμε να δώσουμε λύση σε όλα τα προβλήματα, ειδικά σε αυτά που δεν έχουν άμεση σχέση με εμάς. Αλλά να ανησυχείτε για κάτι που δεν μπορείτε να αλλάξετε δεν οδηγεί πουθενά. Εξάλλου το να πάψετε να ανησυχείτε, δε σημαίνει ότι παραιτείστε, απλά ότι αποδέχεστε την κατάσταση και προχωράτε με τα νέα δεδομένα, στο καλύτερο που μπορείτε να κάνετε. Προσπαθήστε να εντοπίστε τι κρύβεται μέσα στις σκέψεις σας, αφού πολλές φορές, έχουμε την τάση να γενικεύουμε, να τα βλέπουμε όλα άσπρα ή μαύρα και άλλες τέτοιες γνωσιακές παραμορφώσεις, που τις περισσότερες φορές οδηγούν στην ενίσχυση του άγχους και της ανησυχίας σας. Για να γίνει αυτό που λέω πιο κατανοητό, δίνω παρακάτω κάποια παραδείγματα.
Το παρόν κείμενο είναι απόσπασμα από το βιβλίο αυτοβελτίωσης «Γίνε το καλύτερο που μπορείς»
Λίγα λόγια για το συγγραφέα
Ο Μάριος Σκιαδάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970. Τελείωσε το Γενικό Λύκειο και συνέχισε τις σπουδές του στο Red Bridge College στο Λονδίνο. Είναι κάτοχος του Diploma in Therapeutic Counseling Level 5 Pearson BTEC με αριθμό μητρώου GE11744 και εμπνευστής του προγράμματος αυτογνωσίας και αυτοβελτίωσης Be Better (www.bebetter.gr).
Συμμετέχει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Master of Science in Person Centered Counselling & Psychotherapy του Πανεπιστημίου University of Strathclyde της Γλασκώβης. Έχει παρακολουθήσει και συμμετάσχει σε σεμινάρια με θέματα όπως Διαταραχές λήψης τροφής, Διάγνωση ψυχοπαθολογίας, Ψυχοσεξουαλικές Διαταραχές και παραφιλίες, διάγνωση και θεραπευτική παρέμβαση, Γνωσιακή και Συμπεριφορική θεραπευτική παρέμβαση, Εκπαίδευση στο DSM -5 κ.ά. Παράλληλα προσφέρει εθελοντική εργασία σε ομάδες προσωπικής ανάπτυξης γονέων.