4+1 Τεχνικές Συγγραφής για Δημιουργική Σκέψη

Από το βιβλίο της Dorothea Brande “Πως να γίνεις συγγραφέας”

Πόσες φορές έχεις καθίσει μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή ή στο λευκό χαρτί, προσπαθώντας να βρεις την κατάλληλη λέξη, να ξεκινήσεις μία πρόταση ή να δημιουργήσεις κάτι πρωτότυπο; Η δημιουργική σκέψη είναι η ουσία της συγγραφής, αλλά πολλές φορές μένει κρυμμένη κάτω από στρώματα ανασφάλειας, κούρασης ή απλής έλλειψης έμπνευσης.

Κάποιοι πιστεύουν ότι το να γράφεις είναι κάτι που είτε το έχεις, είτε δεν το έχεις. Όμως, σύμφωνα με την Dorothea Brande, συγγραφέα του κλασικού βιβλίου «Πώς να γίνεις συγγραφέας», η συγγραφή δεν είναι μόνο ταλέντο, αλλά και δεξιότητα που αναπτύσσεται μέσα από τεχνικές συγγραφής που καλλιεργούν τη δημιουργικότητα και ξεκλειδώνουν τη δύναμη του ασυνείδητου.

Σε αυτό το άρθρο, θα δούμε τέσσερις αποτελεσματικές τεχνικές συγγραφής της Dorothea Brande, και μία επιπλέον πρακτική συμβουλή, που θα σε βοηθήσουν να ενεργοποιήσεις τη δημιουργική σου σκέψη, να ξεπεράσεις τα εμπόδια της έμπνευσης και να γίνεις πιο παραγωγικός συγγραφέας. Δεν πρόκειται για συμβουλές γενικού τύπου, αλλά για δοκιμασμένες τεχνικές που βασίζονται στην καθημερινή εμπειρία της ίδιας της Brande, η οποία πέρασε όλη τη ζωή της γράφοντας, διδάσκοντας και καθοδηγώντας συγγραφείς όλων των επιπέδων.

Έτοιμος, λοιπόν, να μάθεις πώς να γράφεις περισσότερο, καλύτερα και πιο δημιουργικά;

Τεχνικές Συγγραφής #1: Οι Ασκήσεις των Πέντε Δακτύλων

Ας ξεκινήσουμε με κάτι απλό και πρακτικό που μπορείς να εφαρμόσεις άμεσα στην καθημερινότητά σου: τις «ασκήσεις των πέντε δακτύλων». Πρόκειται για μια μέθοδο που ενεργοποιεί άμεσα τη δημιουργικότητα και ενισχύει την αυτοπειθαρχία.

Είναι μία απλή αλλά εξαιρετικά αποδοτική τεχνική που περιλαμβάνει καθημερινή γραφή μικρών κειμένων ή σημειώσεων, που αντιστοιχούν στα πέντε δάκτυλα του χεριού σου. Δηλαδή, κάθε πρωί γράφεις πέντε σύντομες παραγράφους ή σημειώσεις, χωρίς να κρίνεις το αποτέλεσμα ή να αναζητάς κάποια λογοτεχνική τελειότητα.

Ο σκοπός αυτής της τεχνικής δεν είναι να παράγεις ολοκληρωμένα έργα, αλλά να καλλιεργήσεις τη συνήθεια της γραφής και να εξασκήσεις το μυαλό σου στο να σκέφτεται δημιουργικά και ελεύθερα, χωρίς εμπόδια και ανασφάλειες. Σύμφωνα με την Brande, η καθημερινή αυτή συνήθεια εκπαιδεύει το ασυνείδητο να απελευθερώνει ιδέες με μεγαλύτερη ευκολία, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για πιο ουσιαστική και ελεύθερη γραφή.

Αν αρχίσεις να εφαρμόζεις αυτή την τεχνική, σύντομα θα παρατηρήσεις ότι το γράψιμο γίνεται όλο και πιο φυσικό και εύκολο. Η δυσκολία του λευκού χαρτιού θα περιοριστεί και οι ιδέες θα αρχίσουν να εμφανίζονται όλο και πιο αβίαστα. Είναι μία από τις πιο απλές και αποτελεσματικές τεχνικές συγγραφής, που μπορείς να εφαρμόσεις από σήμερα κιόλας.

Τεχνικές Συγγραφής #2: Η Διττή Διεργασία της Γραφής

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για κάθε συγγραφέα είναι να συνδυάσει την αυθόρμητη έμπνευση με τη συνειδητή επεξεργασία. Γι’ αυτό, είναι απαραίτητο να μάθεις πώς να αξιοποιείς αποτελεσματικά τόσο το ασυνείδητο όσο και το συνειδητό σου μυαλό.

Η συνειδητή πλευρά του νου έχει την ευθύνη να οργανώνει, να κρίνει και να αξιολογεί το υλικό που προκύπτει. Η ασυνείδητη πλευρά, αντίθετα, είναι αυτή που παράγει πρωτότυπες ιδέες, εικόνες και συναισθήματα. Το κλειδί, λοιπόν, είναι να μάθεις να συνεργάζεσαι αρμονικά με αυτές τις δύο πλευρές.

Πώς το κάνεις αυτό πρακτικά; Πολύ απλά: όταν γράφεις ένα κείμενο για πρώτη φορά, αφέσου πλήρως στην ασυνείδητη ροή. Γράψε χωρίς να διορθώνεις, χωρίς να σκέφτεσαι το αποτέλεσμα και χωρίς να σε ενδιαφέρει τι θα πει ο αναγόμωστης. Μόνο αφού τελειώσεις το πρώτο σου κείμενο, ενεργοποίησε τη συνειδητή πλευρά του μυαλού σου για να το βελτιώσεις και να το κάνεις πιο σαφές και ενδιαφέρον.

Η τεχνική αυτή, παρότι μοιάζει αυτονόητη, είναι από τις πιο δύσκολες στην εφαρμογή της. Οι περισσότεροι συγγραφείς σταματούν πολύ συχνά για να διορθώσουν, με αποτέλεσμα να μπλοκάρουν την αρχική δημιουργική ροή. Αν όμως καταφέρεις να διαχωρίσεις συνειδητά αυτές τις δύο διαδικασίες, θα παρατηρήσεις δραματική βελτίωση στη συγγραφή σου και στην ποιότητα των κειμένων σου.

Τεχνικές Συγγραφής #3: Καλλιεργώντας το Συγγραφικό Ταπεραμέντο

Η τρίτη από τις τεχνικές συγγραφής που προτείνει η Dorothea Brande δεν αφορά τόσο τη γραφή, όσο τον ίδιο τον συγγραφέα. Για την Brande, η επιτυχία στη γραφή δεν περιορίζεται στην ικανότητα να παράγεις έξυπνες ιδέες ή να χειρίζεσαι καλά τη γλώσσα, αλλά εξαρτάται άμεσα από τη συναισθηματική ισορροπία και το προσωπικό σου «ταπεραμέντο».

Το συγγραφικό ταπεραμέντο είναι η ψυχική και συναισθηματική κατάσταση που σε βοηθά να γράφεις με συνέπεια και αυτοπεποίθηση, χωρίς να σε αποσπούν τα καθημερινά προβλήματα ή οι προσωπικές σου ανασφάλειες. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να μάθεις να ελέγχεις τα συναισθήματά σου, ώστε να μη μπλοκάρουν τη δημιουργική σου ικανότητα.

Η Brande προτείνει συγκεκριμένες πρακτικές για να πετύχεις αυτόν τον έλεγχο: πρώτον, μάθε να παρατηρείς τις συναισθηματικές σου διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αν παρατηρήσεις ότι γράφεις καλύτερα το πρωί, προσάρμοσε το πρόγραμμά σου ανάλογα. Αν η διάθεση και η δημιουργικότητά σου ανεβαίνουν το βράδυ, τότε προσπάθησε να αφιερώνεις εκείνες τις ώρες στη συγγραφή.

Επίσης, προσπάθησε να προστατεύεις τον προσωπικό σου χρόνο από αρνητικούς περισπασμούς. Η Dorothea Brande λέει ξεκάθαρα πως το να γράφεις με συνέπεια και πάθος προϋποθέτει καλή διαχείριση του χρόνου, απομόνωση από αντιπερισπασμούς και συνεχή αυτοπαρατήρηση. Όσο καλύτερα γνωρίζεις τον εαυτό σου, τόσο πιο εύκολα μπορείς να δημιουργήσεις ένα περιβάλλον που ενισχύει τη συγγραφική σου διάθεση και δημιουργικότητα.

Το ταπεραμέντο σου είναι ο σύμμαχος ή ο αντίπαλος της συγγραφής σου—η απόφαση είναι δική σου.

Τεχνικές Συγγραφής #4: Η Ρίζα της Διάνοιας βρίσκεται στο Ασυνείδητο

Οι καλύτερες ιδέες σπάνια προέρχονται από το επίμονο συνειδητό μυαλό. Συνήθως εμφανίζονται από το πουθενά, με τη μορφή ενστίκτου ή διαίσθησης. Γι’ αυτό πρέπει να δώσεις χώρο στο ασυνείδητό σου να δράσει.

Πολλοί συγγραφείς περνούν ώρες προσπαθώντας να εξαναγκάσουν τη δημιουργικότητα να εμφανιστεί μέσω του συνειδητού νου. Όμως, όπως τονίζει η Brande, το συνειδητό μυαλό είναι εξαιρετικό στην επεξεργασία και στη λογική ανάλυση, αλλά όχι στην πρωτογενή παραγωγή νέων και δημιουργικών ιδεών. Για να γράψεις κάτι πραγματικά πρωτότυπο, πρέπει να δώσεις χώρο στο ασυνείδητο να δράσει.

Η τεχνική που προτείνει είναι να εμπιστευτείς την αρχική σου διαίσθηση. Αν νιώσεις μια παρόρμηση να γράψεις μια ιδέα, ακόμη κι αν αρχικά σου φαίνεται ασύνδετη ή παράξενη, κάνε το χωρίς δεύτερη σκέψη. Το ασυνείδητο συχνά παρουσιάζει τις καλύτερες ιδέες με τη μορφή φαινομενικά ασύνδετων εικόνων ή συναισθημάτων, που σταδιακά συνδέονται δημιουργώντας κάτι πρωτότυπο και δυνατό.

Η Brande συστήνει επίσης μια πολύ χρήσιμη τεχνική: όταν αντιμετωπίζεις ένα δημιουργικό μπλοκάρισμα, μην προσπαθείς να «λύσεις» το πρόβλημα συνειδητά. Αντίθετα, γράψε την ερώτηση ή το πρόβλημα σε ένα χαρτί και μετά σταμάτα να το σκέφτεσαι. Ασχολήσου με κάτι άλλο, χαλαρωτικό ή μη, και άφησε το ασυνείδητό σου να δουλέψει ήσυχα στο παρασκήνιο. Θα δεις σύντομα ότι η λύση θα εμφανιστεί φυσικά, συχνά με τρόπο που δεν περίμενες ποτέ.

Με λίγα λόγια, η δημιουργικότητα δεν είναι θέμα εξαναγκασμού, αλλά εμπιστοσύνης στο μυαλό σου.

+1: Κριτική Ανάγνωση για Βελτίωση και Έμπνευση

Μια πολύτιμη πηγή έμπνευσης και αυτοβελτίωσης που συχνά παραβλέπεται είναι η κριτική ανάγνωση, τόσο δικών σου όσο και άλλων κειμένων. Πρόκειται για έναν τρόπο να ακονίσεις τις συγγραφικές σου ικανότητες μέσα από τη συνεχή παρατήρηση και αξιολόγηση.

Η κριτική ανάγνωση δεν πρέπει να συγχέεται με την απλή ανάγνωση για ψυχαγωγία. Είναι μια βαθύτερη, ενεργητική και συστηματική διαδικασία με στόχο τη συνειδητή κατανόηση και αξιολόγηση των τεχνικών που χρησιμοποιεί ένας συγγραφέας.

Όταν διαβάζεις ένα κείμενο κριτικά, παρατηρείς λεπτομέρειες όπως τη δομή, τη γλώσσα, τη διαχείριση χαρακτήρων και τη ροή του λόγου. Αντί να μένεις απλώς στο «μου άρεσε» ή «δεν μου άρεσε», αναρωτιέσαι: Τι ακριβώς κάνει αυτό το κείμενο να λειτουργεί τόσο καλά ή, αντίθετα, τι το καθιστά κουραστικό; Πώς ο συγγραφέας χειρίζεται τη συναισθηματική ένταση, τις σκηνές ή τον ρυθμό της αφήγησης;

Αυτή η διαδικασία είναι ανεκτίμητη, γιατί σου επιτρέπει να εντοπίσεις τεχνικές που μπορείς να χρησιμοποιήσεις στη δική σου γραφή. Είναι επίσης ένας πολύτιμος τρόπος να βρεις έμπνευση: πολλές φορές μια φράση ή ένα μοτίβο σε ένα άλλο βιβλίο μπορεί να γίνει η αφετηρία μιας νέας, πρωτότυπης ιδέας για το δικό σου έργο.

Παράλληλα, εξίσου σημαντική είναι η κριτική ανάγνωση των δικών σου κειμένων. Επανεξέτασε τα κείμενά σου αφού έχει περάσει ένα διάστημα από τη συγγραφή τους. Με αυτόν τον τρόπο θα τα προσεγγίσεις με μεγαλύτερη αντικειμενικότητα, βλέποντας πιο καθαρά τι χρειάζεται βελτίωση και τι λειτουργεί ήδη καλά.

Αυτή η πρακτική όχι μόνο βελτιώνει την ποιότητα της γραφής σου, αλλά σου επιτρέπει να αξιολογήσεις την πρόοδό σου. Κάθε φορά που θα επιστρέφεις σε ένα παλαιότερο κείμενό σου, θα ανακαλύπτεις νέες πτυχές της συγγραφικής σου φωνής, ενισχύοντας τη δημιουργική αυτοπεποίθησή σου.

Ανακάλυψε τις τεχνικές συγγραφής της Dorothea Brande και δες τις ιδέες σου να παίρνουν ζωή!

Οι τεχνικές συγγραφής που παρουσιάσαμε – οι ασκήσεις των πέντε δακτύλων, η διττή διεργασία της γραφής, η καλλιέργεια του συγγραφικού ταπεραμέντου, η αξιοποίηση του ασυνείδητου και η κριτική ανάγνωση – δεν είναι θεωρητικές συμβουλές που απλά ακούγονται ωραία. Πρόκειται για πρακτικές που δοκιμάστηκαν και συνεχίζουν να δοκιμάζονται από γενιές συγγραφέων, από αρχάριους μέχρι έμπειρους επαγγελματίες.

Κάθε τεχνική συγγραφής από αυτές μπορεί να κάνει τη διαφορά στον τρόπο που γράφεις, ενισχύοντας την παραγωγικότητα, την ποιότητα και κυρίως τη δημιουργικότητά σου. Δεν χρειάζεται να τις εφαρμόσεις όλες ταυτόχρονα. Διάλεξε αυτές που σου ταιριάζουν καλύτερα και ξεκίνα να τις δοκιμάζεις άμεσα.

Η Dorothea Brande πίστευε ακράδαντα ότι ο καθένας μας κρύβει μέσα του έναν δημιουργικό συγγραφέα. Αυτό που λείπει συνήθως είναι η συστηματική προσέγγιση, η σωστή τεχνική και η αυτοπειθαρχία που θα επιτρέψουν στην έμπνευση να ανθίσει.

Η γραφή είναι μια διαδικασία ανακάλυψης και συνεχούς μάθησης. Εφάρμοσε αυτές τις τεχνικές συγγραφής, κάνε την καθημερινότητά σου πιο δημιουργική και δες τη συγγραφή σου να περνά σε ένα νέο, πιο παραγωγικό και πιο απολαυστικό επίπεδο.

Στο κάτω-κάτω, δεν υπάρχει τίποτα πιο ικανοποιητικό από το να βλέπεις τις ιδέες σου να ζωντανεύουν στο χαρτί.

Αν είσαι έτοιμος να δώσεις νέα πνοή στη συγγραφική σου δημιουργικότητα, δοκίμασε να ενσωματώσεις αυτές τις πρακτικές στην καθημερινότητά σου. Η επόμενη ιδέα που θα αλλάξει τη συγγραφική σου πορεία είναι ίσως πιο κοντά από όσο φαντάζεσαι! ΒΡΕΣ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ!